gazneliler devleti ne demek?

Gazneliler Devleti

Gazneliler, 10. yüzyılın sonlarında Orta Asya ve Kuzey Hindistan'da hüküm sürmüş, Türk-İslam devletidir. Adını, başkenti olan Gazne şehrinden almıştır.

Kuruluşu:

• Devletin temelleri, Alp Tigin adlı bir Türk komutan tarafından atılmıştır. Alp Tigin, Samanilerin hizmetindeyken güçlenmiş ve Gazne'yi ele geçirerek bağımsızlığını ilan etmiştir (962).
• Ancak Gazneliler Devleti'nin gerçek kurucusu olarak Sebük Tegin kabul edilir. Sebük Tegin, Alp Tigin'in damadı ve komutanıdır. Onun döneminde devlet, Hindistan'a seferler düzenleyerek genişlemeye başlamıştır.

Yükseliş Dönemi:

• Gazneliler'in en parlak dönemi, Mahmud (Sultan Mahmud) dönemidir. Mahmud, Hindistan'a 17 sefer düzenlemiş, bu seferlerle hem İslam'ı yaymış hem de büyük ganimetler elde etmiştir.
• Sultan Mahmud, aynı zamanda bir bilim ve sanat hamisiydi. El-Biruni gibi dönemin önemli bilim insanlarını himaye etmiştir.

Gerileme ve Yıkılış:

• Mahmud'un ölümünden sonra devlet zayıflamaya başlamıştır.
• Oğuzlar'ın batıya doğru ilerlemesi ve Selçuklular ile yapılan savaşlar (özellikle Dandanakan Savaşı) Gaznelilerin gücünü önemli ölçüde kırmıştır.
• 12. yüzyılın ortalarında Gurlular tarafından yıkılmıştır.

Önemli Özellikleri:

• Gazneliler, Fars kültüründen etkilenmişlerdir. Devlet yönetiminde Farsça kullanılmış, edebiyat ve sanatta Fars etkisi görülmüştür.
• Ordularında Türk, Hint ve Afgan askerleri bulunmaktaydı.
• İslam'ı Hindistan'a yaymaları açısından önemli bir rol oynamışlardır.
• Gazneliler, İslam dünyasında bilim ve sanatın gelişmesine katkıda bulunmuşlardır.